Mười năm xa quê, mười năm nhung nhớ ngập lòng. Tôi trở về một ngày bình yên nơi xóm nhỏ .Về với ngày bình thường của những người nông dân oằn lưng một nắng, hai sương. Thật bất ngờ đứa cháu gái ruột, gọi tôi bằng cậu, tên Vi quần áo te tua, đang ôm mẹ tôi khóc nức nở. Tôi sững sờ, xa xót khi nghe cháu, từ bỏ cuộc hôn nhân nơi phồn hoa, phố thị, để lại hai đứa con thơ nheo nhóc cho mẹ chồng nuôi. Sức chịu đựng đến đây chấm hết, bỡi đức lang quân của cháu là tên côn đồ mạt hạng, không còn từ nào kể xiết.Cháu bình tâm kể về tội lỗi chồng. Về nỗi thống khổ của đời mình. Mẹ thương cháu chỉ còn biết nuốt nước mắt vào trong. Ngôi nhà này ngày xưa tôi và cháu sinh sống, gắn bó cả quãng đời thơ ấu. Cháu lớn lên trong sự đùm bọc, yêu thương, chở che của ngoại, cậu. Mẹ cháu bị tai nạn chết sớm, khi cháu mới tròn sáu tuổi, cha bỏ con đi lấy vợ khác. Cháu càng lớn càng đẹp, vẻ đẹp tinh khôi, thuần khiết, trinh nguyên. Mang hương vị, hơi thở của núi rừng, của loại hoa cỏ dại trắng trong. Có biết bao trai làng điêu đứng vì cháu, nhiều chàng trai lịch lãm ngỏ lời, cháu đều thờ ơ từ chối. Cuộc đời thật khắc nghiệt, đã đẩy cháu đến bến bờ vực thẳm của tình yêu…
Chiều nay bên mái hiên nhà,vạt nắng hanh hao, gió nồm lồng lộng thổi. Bầu trời xanh cao, vời vợi. Mới thấy cõi lòng nhẹ tênh. Ngồi nhìn mảng mây trắng, bồng bềnh trôi ngang với nhiều hình thù quái dị, bỗng dưng tôi thèm muốn được thả diều, thèm chạy dài trên cánh đồng lúa vừa gặt xong, chỉ còn trơ gốc rạ. Thèm nghe tiếng chim gù khắc khoải sau vườn. Cháu tôi bên cạnh ưu tư, tâm hồn sâu lắng. Mắt xa xăm, ẩn chứa, tiếc nuối điều thương cảm, lỡ làng. Ngày ấy đẹp làm sao, đẹp từ tâm hồn đến thể xác. Đầu óc sáng trong, luôn mơ màng ấp ủ, mộng mị nhiều dự định tương lai. Phải chi ngày ấy cháu mà nghe lời cậu, thì ngày nay đâu đến nỗi nào. Lần đầu tiên gặp cậu thanh niên, sau này chồng cháu, cậu nói ngay: Tướng thằng đó không làm nên cơm cháo gì đâu, bỏ đi đừng mộng mơ người thành phố. Cháu lặng lẽ bất chấp. Tôi nhắc lại nhiều kỷ niệm xưa, bên mái tranh nghèo, cháu nghẹn ngào xúc động, muốn nói điều gì, mà không nói được. Lòng thổn thức dâng trào, cay đắng thốt: Được về với cội nguồn còn gì hạnh phúc cho bằng. Tất cả trở thành hư không. Nói không ngoa, nếu giờ cháu nằm xuống đây, nhắm mắt xuôi tay, lìa xa trần thế, còn gì thanh thản cho một kiếp người. Đừng rên rỉ, điềm ghở, xấu xa với nghị lực yếu hèn. Tôi đanh thép! Đời cháu còn dài, nợ đời chưa trả hết, trở về cho lòng được bình yên, rồi hãy ra đi. Ra đi để tìm lại chính mình…
Ba hôm sau tôi và cháu chia tay. Cháu phải đối mặt với thực tại, đối mặt chồng con. Thế rồi cuối cùng hai vợ chồng cháu đã được ly hôn. Con cái tan đàn xẻ nghé. Đứa con trai ở với bà cô ruột, con gái làm thuê kiếm sống. Cháu một mình tha hương cầu thực, bán vé số nơi đất khách, quê người. Thành phố Hồ chí Minh nơi đâu phải dành cho cháu. Ngày nào cũng bị giật vé số, bị mất tiền. Hàng tháng, tiền kiếm đâu đủ sống, nước mắt cháu lại tuôn rơi. Có chàng trai tên Trực bị liệt bẩm sinh ngồi trên chiếc xe lăn, làm chủ đại lý vé số, thương cháu đến nao lòng, ra tay hào hiệp giúp đỡ. Dần dà tình cảm phát sinh, nặng lòng, nợ nghĩa. Hai người đã đến với nhau một cách chân tình, cởi mở, bù đắp những khiếm khuyết đời thường. Chưa đầy hai năm, đứa con trai kháu khỉnh ra đời, đã giúp vợ chồng cháu đứng vững trên con đường lập nghiệp. Con gái cháu, cuộc sống khó khăn, nay Trực cũng đã giúp đỡ, cưu mang.
Một ngày đầu xuân, vợ chồng cháu về quê làm thủ tục đăng ký kết hôn, và khai sinh cho con. Gương mặt cháu hiện lên màu sáng nở hoa. Tôi đến gặp cha của Trực kết nghĩa suôi gia. Cháu đưa chồng, con về ngôi nhà xưa thăm ngoại. Nhà chỉ có mình mẹ tôi sống, an phận tuổi già. Tôi làm mâm cơm, ra mắt những người thân gia tộc. Uống với nhau chén rượu, lòng cảm thấy lâng lâng rạt rào, khó tả. Cả nhà hội tụ, đầm ấm yên vui. Cháu nhìn cậu nở nụ cười muộn màng, mà hạnh phúc thì quá lớn lao. Lâu lắm rồi tôi mới thấy cháu cười tươi đến thế. Cười như thuở nào hai cậu cháu, vui chơi cùng đám thanh niên, nữ tú của làng. Nhờ cậu, cháu mới có đủ nghị lực, hồi sinh. Cám ơn miền quê đã cho tôi, cháu nhiều thứ, để cháu gặp lại những điều thiêng liêng nhất, hiện hữu trở về trong sâu thẳm của trái tim./.
